Elisabethzaal in Antwerpen

         

Opdrachtgever: KMDA/Filharmonie Antwerpen
Architect: Ian Simpson Architects
Adviseur stabiliteit: ABT België nv
Adviseur technieken: Marcq & Roba / Atlas
Adviseur bouwtechniek: Bureau Bouwtechniek
Adviseur theatertechniek: Charcoalblue
Adviseur akoestiek: Kirkegaard Associates
Locatie: Antwerpen
Soort project: concertzaal en congresruimte
Omvang: 29.085 m2
Jaartal: 2009-2014
Projectverantwoordelijken: ir. R.H.G. Roijakkers
 

De huidige Koningin Elisabethzaal, die plaats biedt aan ongeveer 2000 personen, werd vijftig jaar geleden gebouwd ter vervanging van de ‘feestzaal’ van de Antwerpse Zoo. Ze vormt samen met de meer historisch waardevolle Marmeren zaal, Darwinzaal, Verlatzaal en de unieke wintertuin, het huidige zalencomplex van de Antwerpse Zoo.

Na vijftig jaar van intensief gebruik voor concerten, voorstellingen en congressen is het nu tijd om het gehele complex op te waarderen tot één van de beste concertzalen in België dat tegelijkertijd ook plaats kan bieden aan grote internationale congressen.

Hiertoe werd een internationaal projectteam samengesteld voor de uitwerking van het architecturaal ontwerp van Ian Simpson Architects. Binnen dit team verzorgt ABT België het structurele ontwerp en de stabiliteitstechnische ondersteuning. 

Het ontwerp is op te delen in een aantal grote onderdelen.

Nieuwbouw concerthal

Allereerst is er de constructie van de nieuwe Koningin Elisabethzaal. In vergelijking met de huidige zaal wordt de nieuwe zaal verlengd en versmald om aan alle moderne eisen qua akoestiek en comfort te kunnen voldoen.
De nieuwe zaal laat zich dan ook kenmerken door een lengte van 50m, een breedte van 35m en een maximale hoogte van 35m.
 Door middel van ter plaatse gestorte betonwanden, steunend op grote architecturale kolommen, wordt het gehele volume van de zaal opgetild boven de onderliggende Looszaal.
Binnenin de zaal worden  de balkons, hetzij rechtstreeks, hetzij met behulp van uitkragende stalen liggers verankerd aan de betonwanden, zodat deze geconcipieerd worden als zijnde zwevend binnen het volume van de zaal zonder obstructie voor de zichtlijnen naar het podium.
Boven de zaal wordt met grote stalen vakwerken de nodige ruimte gecreëerd voor de klimaat-, comfort- en theatertechnieken die een zaal van deze omvang vereist.

Nieuwbouw Carnotstraat

Achter en naast de concertzaal richting Carnotstraat wordt een tweede bouwdeel gerealiseerd dat de nodige ruimte omvat voor de backstage, repetitieruimtes, kantoren en een grote inpandige laadkade. Dit bouwdeel heeft ratio’s van 65m lengte, 20m breedte en een hoogte van maximaal 30m en wordt volledig opgebouwd door middel van een betonnen skeletstructuur in combinatie met prefab vloerplaten.

 

Nieuwbouw congrescentrum

Naast de concertzaal, richting Carnotstraat, bevindt zich ook het derde bouwdeel. Dit omvat 2 grote congreszalen met een totale omvang van 44m lengte, 26m breedte en een maximale hoogte van 13m . Ook dit bouwdeel wordt voorzien van een gelijkaardige skeletstructuur in combinatie met prefab vloeren.
Deze manier van bouwen vergt een grote coördinatie  tussen structuur en architectuur in een vroeg stadium van het project, maar laat toe om de effectieve bouwtijd voor de congreszalen, backstage, kantoren, e.d. drastisch in te perken zodat het gehele complex zo snel mogelijk in gebruik kan worden genomen

 

Ondergrondse laag met deels parking

Het gehele nieuwbouwcomplex wordt ook voorzien van een 1-laagse kelder. Onder de congreszalen zal deze dienst doen als ondergrondse parkeergarage. De overige delen worden gebruikt voor nuts-, opslag- en leveringsruimtes.
De nieuwe kelder zet dieper aan dan de huidige kelders onder de zaal en de bestaande kelders van de buren. Om de omgeving te stabiliseren en de risico’s zoveel mogelijk uit te sluiten, zal er gebruikt gemaakt worden van moderne funderingstechnieken, zoals waterglasinjecties, in combinatie met beproefde technieken zoals keerwanden en funderingspalen. 

Renovatie bestaand gebouw

Naast het nieuwbouwcomplex omvat het project ook de renovatie van enkele historisch zeer waardevolle zalen die momenteel ingesloten en verscholen liggen.
Het ontwerp van de nieuwe Elisabethzaal is zo geconcipieerd dat de ruimte, die ontstaat tussen de oude Marmer- en Darwinzalen en de nieuwbouw, het hart van de nieuwe foyer gaat vormen.

Deze ruimte zal worden overdekt met een architecturaal licht glazen dak gedragen door stalen buisprofielen. Op deze manier komt de nieuwe zaal als een sculptuur volledig vrij te staan waarbij architecturale trappen voor de ontsluiting moeten zorgen.
Aan de andere zijde wordt de monumentale gevel van deze bestaande zalen, die momenteel is dicht gebouwd, voorzien van een grondige renovatie.